Entropia jest jedną z najczęściej spotykanych wad powiek. Nieprawidłowość polega na tym, że powieka zawija się w stronę oka, wskutek czego porastające ją włosy, zarówno rzęsy jak i sierść, dotykają gałki ocznej. Ich obecność w worku spojówkowym  powoduje nieustanne drażnienie rogówki, czego skutkiem jest niezwykle dokuczliwy, bardzo bolesny oraz stale pogłębiający się stan zapalny. Problem może dotyczyć wyłącznie dolnych powiek, co się najczęściej zdarza, ale również powiek górnych, może pojawić się w jednym lub w obydwu oczach jednocześnie. Jest to bardzo poważne schorzenie, jeśli nie będzie natychmiast leczone, może prowadzić do uszkodzenia gałki ocznej oraz znacznego upośledzenia lub nawet całkowitej utraty wzroku.

Czym różni się entropia i ektropia ?

W obydwu schorzeniach mamy do czynienia z wadą powieki. Powyższe szkice pokazują na czym polega różnica: w przypadku entropii powieka podwija się w kierunku gałki ocznej, w ektropii odchyla się na zewnątrz. Dla psa ma to bardzo duże znaczenie, zarówno z uwagi na uciążliwość choroby, jak i skutki, które powoduje. Entropia jest wadą okaleczającą, podczas gdy z ektropią pies może żyć w miarę komfortowo, chyba że odchylenie powieki jest źródłem stanów zapalnych.

Przyczyny entropii

 W zależności od czynników które ją powodują, wyróżniamy trzy rodzaje entropii:

1/ Entropia wrodzona – dziedziczna 

Nie zdołano do tej pory wyjaśnić, w jaki sposób wada przenosi się na potomstwo, zwłaszcza, że często pojawia się w liniach, w których wcześniej nie  występowała. Przyjmuje się więc, że bez wątpienia entropia przenosi się z pokolenia na pokolenie, ale żeby wystąpiła u danego osobnika, musi zaistnieć specyficzna, jeszcze nie do końca sprecyzowana kombinacja genów. Choć entropię spotyka się u różnych psów, istnieją wyraźne predyspozycje rasowe do tego schorzenia. Pojawia się ona przede wszystkim u ras o skróconej kufie, takich jak np. buldogi angielskie i francuskie, a także o pofałdowanej, grubej skórze, np. chow-chow, shar-pei oraz niektóre duże molosy.

2/ Entropia spastyczna

Jest następstwem nieustannego bólu oka, który powoduje cofnięcie się gałki ocznej do wnętrza oczodołu. Wskutek tego powieka nie przylega już idealnie do gałki ocznej, powstaje miejsce w którym może się zawijać. Ten rodzaj entropii nazywany jest również kurczem powiek. Obserwuje się go w następstwie wrzodziejącego zapalenia rogówki lub zapalenia spojówek. Nieleczony szybko powoduje okaleczenia prowadzące  do częściowej lub całkowitej ślepoty.

3/ Entropia bliznowata

Może występować u wszystkich psów, ale najbardziej spektakularne jest u takich ras, jak buldog angielski, buldog francuski, chow-chow, shar pei niektóre molosy, u których bardzo mocno pofałdowana skóra powoduje  szczególnie dotkliwe okaleczenia gałki ocznej.

W odróżnieniu od entropii wrodzonej, która najczęściej pojawia się już w kilku pierwszych miesiącach życia, entropia nabyta ma kilka odmian i powstaje na skutek:
– silnego bólu wywołanego uszkodzeniem rogówki lub spojówki  (entropia spastyczna),
– zbliznowacenia powieki powstałego w wyniku urazu, stanu zapalenego lub jakiegokolwiek wcześniej wykonanego zabiegu chirurgicznego  (entropia bliznowata),
– zwiotczenia górnej powieki spowodowanego wiekiem  (entropia starcza),

Objawy entropii

Entropia, zwłaszcza zaawansowana, jest bardzo widoczna. Na skutek stałego drażnienia oko zaczyna łzawić, pojawia się obrzęk, pies odczuwa silny dyskomfort i ból, identycznie jak człowiek, któremu grudka piasku wpadła do oka. Próbuje na swój sposób z tym sobie radzić, trze oczy łapą lub ociera je o rozmaite przedmioty. To nieustanne drażnienie prowadzi do rozprzestrzenienia się stanu zapalnego na głębsze partie oka. W efekcie powieka, która powinna chronić gałkę oczną, nie tylko nie spełnia tego zadania, ale ją okalecza powodując poważne uszkodzenia rogówki. Jest to schorzenie, którego nie wolno lekceważyć, bo nieleczone, w bardzo krótkim czasie doprowadzi do utraty wzroku.  

Diagnozowanie entropii

Z wizytą u lekarza weterynarii nie należy zwlekać, niestety nie ma szans, żeby problem sam się rozwiązał, a spowodowane przez chorobę uszkodzenie gałki ocznej jest nieodwracalne. Choć wada widoczna jest gołym okiem, wymaga pogłębionej diagnostyki, która umożliwi podjęcie decyzji co do sposobu leczenia. Biorąc pod uwagę fakt, że pies zazwyczaj trafia do specjalisty bardzo wcześnie, już w wieku 3-4 miesięcy, musi on ocenić, czy jest możliwe, by w miarę rozrastania się głowy powieka naciągnęła się na tyle, że fałda drażniąca oko zostanie w naturalny sposób rozprostowana i będzie prawidłowo przylegać do gałki ocznej, a rzęsy będą prawidłowo odchylone na zewnątrz. Od tego zależy decyzja odnośnie sposobu leczenia. 

Leczenie entropii

Istnieją wprawdzie środki farmakologiczne które pozwalają złagodzić stan zapalny, ale rzadko dają zadowalające, a zwłaszcza trwałe efekty. Powodują tylko chwilowe złagodzenie dolegliwości, natomiast poprawa następuje dopiero po zabiegu chirurgicznym, który polega na wycięciu biegnącego równoległe do linii rzęs małego paseczka powieki, a następnie zszyciu jego brzegów w taki sposób, żeby powieka idealnie przylegała do gałki ocznej, ale jej owłosiony brzeg wraz z rzęsami był odchylony na zewnątrz. Zabieg przeprowadzony przez doświadczonego okulistę nie pozostawia blizn i daje trwały, satysfakcjonującyrównież pod względem estetycznym efekt.

Buldog francuski przed i po operacji korygującej

Entropię dziedziczną spotyka się najczęściej u takich ras jak shar pei, chow chow, buldog angielski i francuski, golden retriever, labrador retriever, dog niemiecki, seter irlandzki, ogar polski i gończy polski. U niektórych psów wada ujawnia się bardzo wcześnie, w pierwszych miesiącach życia, u innych w późniejszym wieku. Decyduje o tym przede wszystkim budowa czaszki i ukształtowanie skóry na głowie. Każdy przypadek jest inny w zależności od rasy psa, jego wieku, źródła problemu i towarzyszących tej wadzie chorób oczu.

U psów z bardzo grubą, mocno pofałdowaną skórą, korekta entropii jest wyjątkowo trudna ze względu na tzw. mucynozę, czyli naciek śluzowy skóry, który nadaje psu charakterystyczny dla rasy, wyjątkowy wygląd. Pies nie może go stracić, co oznacza, że skóra, która opada mu na oczy musi być tak uniesiona, żeby je odsłonić, ale jednocześnie zachować opisany we wzorcu prawidłowy wygląd głowy. Jest to jeden z najtrudniejszych przypadków, który od chirurga wymaga nie tylko fachowości, ale również zdolności plastycznych, chodzi o to, żeby po wygojeniu układ fałd był niezaburzony a blizna pooperacyjna praktycznie niewidoczna lub schowana w głębi fałdy.

Shar pei przed i po operacji korygującej

Z jednej strony z zabiegiem nie można zwlekać, szczenię z powodu tej wady bardzo cierpi, podwijające się do wewnątrz powieki ocierają się o rogówkę powodując jej okaleczenie i owrzodzenie,  co w niedługim czasie może doprowadzić do zakażenia i degradacji lub nawet utraty wzroku. Z drugiej strony w miarę wzrostu głowy skóra się rozciągnie i jej nadmiar, który opada na oczy wyraźnie się zmniejszy, choć raczej nie na tyle, by interwencja chirurga nie była konieczna.

W tej sytuacji są dwie możliwości :

1.  zakłada się tymczasowy szew unoszącego nawis skóry nad górną powiekę do pozycji, w której nie drażni oka i nie kaleczy rogówki, tylko po to, by zapewnić psu komfort, a właściwą korektę wykonać w momencie, kiedy pies zakończy wzrost, co ma miejsce około pierwszego roku życia. Inną metodą jest wykorzystanie trzeciej powieki do ochrony gałki ocznej, co pozwoli doczekać do czasu kiedy szczenię dorośnie  i będzie miał ostatecznie ukształtowaną głowę.

2. wykonuje się operację korygującą w momencie stwierdzenia wady. Wówczas najczęściej problem zostaje definitywnie rozwiazany, ale może się zdarzyć, że po zakończeniu wzrostu będzie potrzebna jeszcze niewielka korekta.

Po przeprowadzeniu badań lekarz decyduje, która metoda jest w tym przypadku najlepsza, bo to, że operacja jest niezbędna nie ulega najmniejszej wątpliwości. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, trwa zazwyczaj 25 – 45 minut, w zależności od tego, czy korekta dotyczy jednego, czy obu oczu. Pies tego samego dnia wraca do domu. Szwy zdejmuje się 14 dni po zabiegu, a po następnych 3 – 4 tygodniach  oczy są już całkowicie wygojone, a pies, pozbywszy się ustawicznego bólu i odzyskuje radość życia.

Uwaga:
Artykuł ma charakter informacyjny. Naszym celem jest zwrócenie uwagi na te zmiany w wyglądzie oraz zachowaniu psa, które mogą być objawem choroby. Jeśli nas coś niepokoi, nie zwlekajmy z wizytą u lekarza weterynarii. Pies nam nie powie, co mu dolega, dlatego obserwujmy go bardzo uważnie, żeby móc lekarzowi przekazać jak najwięcej informacji. Ułatwi to postawienie diagnozy i przyspieszy powrót do zdrowia.