Szczepionkę sporządza się z odpowiednio osłabionych drobnoustrojów chorobotwórczych, które wprowadzone do organizmu nie wywołują choroby, natomiast przyspieszają produkcję ciał odpornościowych zwanych przeciwciałami. Kumulują się one w organizmie psa, który po upływie około dwóch tygodni jest gotowy do obrony i jeśli zostanie zaatakowany przez drobnoustroje, natychmiast przystępuje do ich zwalczania. Zanim to jednak nastąpi występuje tzw. faza ujemnej odporności, w której możliwość zachorowania jest nawet większa niż przed szczepieniem. Jest to okres, w którym pies dopiero wytwarza odporność, ale jeszcze jej nie posiada. Musi być więc w miarę możliwości izolowany, bo zachorowanie w tym okresie najczęściej kończy się tragicznie. Pies nie może się w tym czasie kontaktować z obcymi psami, musi być dobrze odżywiany i chroniony przed przeziębieniem i stresem. Dopiero po upływie dwóch tygodni można z nim wyjść na spacer, na wszelki wypadek unikając kontaktów z innymi psami.

Czy szczepienie psa gwarantuje 100% ochronę przed zachorowaniem? Nie, czasem, choć bardzo rzadko, może się zdarzyć, że pies mino szczepienia zachoruje, jest to jednak tzw. postać poronna, przy której przebieg choroby jest łagodny. Nie ma mowy o zagrożeniu życia, które zawsze towarzyszy wszystkim chorobom zakaźnym i pies po krótkim leczeniu wraca do zdrowia. Nie można również wykluczyć wystąpienia reakcji uczuleniowej, ale szczepionki są obecnie tak dopracowane, że zdarza się to niezwykle rzadko i w żadnym wypadku nie powinno nas skłonić do rezygnacji ze szczepienia. Trzeba tylko po szczepieniu psa obserwować i w przypadku pojawienia się jakichkolwiek niepokojących objawów niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, który, jeśli będzie trzeba, podejmie odpowiednie środki zaradcze.

Szczenię karmione w sposób naturalny ma pełną odporność przekazaną mu przez matkę, jeśli oczywiście ona sama jest zdrowa. Potem ta naturalna odporność zanika, a własnej szczenię jeszcze nie posiada. Dlatego już w wieku 6-8 tygodni należy je zaszczepić, a do czasu nabycia własnej odporności chronić przed kontaktem z innymi psami oraz pozostawionymi przez nie śladami, które na butach właścicieli mogą zostać przyniesione do domu.

Ostrożność nakazuje, by nigdy nie szczepić psa bezpośrednio po jego przybyciu do nowego domu. Najpierw trzeba się upewnić, że jest zdrowy, może się bowiem zdarzyć, że wcześniej zaraził się którąś z chorób zakaźnych i musi upłynąć kilka dni, żeby wystąpiły jej pierwsze objawy. Szczepienie w takiej sytuacji mogłoby być dla psa bardzo niebezpieczne.

Powszechnie dostępne są bardzo dobre, skojarzone szczepionki, które podczas jednego wstrzyknięcia uodporniają przeciwko kilku chorobom zakaźnym. W okresie szczenięcym pies powinien otrzymać cykl szczepień, które potem, dla podtrzymania odporności, trzeba co rok powtarzać. Dla każdego psa, którego ma pod swoją opieką, lekarz powinien ustalić dokładny grafik szczepień a podanie szczepionki odnotować w książeczce zdrowia psa.

Bezpośrednio po szczepieniu odporność psa jest obniżona i dlatego:

• nigdy nie powinno się szczepić suki w ciąży, karmiącej, psa mocno zarobaczonego, chorego, osłabionego lub w okresie rekonwalescencji. Natomiast bardzo wskazane, a nawet konieczne jest zaszczepienie suki miesiąc przed kryciem, ponieważ zwiększy to jej odporność, którą potem przekaże szczeniętom.
• Termin szczepienia należy wybrać tak, żeby bezpośrednio po nim pies mógł być przez pewien czas izolowany, dotyczy to szczególnie szczeniąt, które po szczepieniu nie powinny się stykać nawet z odwiedzającymi nas gośćmi, którzy na butach mogą przynieść do domu zarazki chorobotwórcze. Zarażenie może nastąpić nie tylko przez bezpośredni kontakt z chorym psem, ale także przez kontakt z moczem chorego zwierzęcia. Dlatego szczenięta po szczepieniu, a przed nabyciem pełnej odporności, powinny być poddane rygorystycznej kwarantannie. Równie niebezpieczny jak pobliski skwer bywa własny ogródek, ponieważ biegają po nim i zostawiają w nim swoje ślady również inne zwierzęta, chociażby koty.
• Należy zrezygnować ze szczepienia, jeśli przy poprzednim szczepieniu wystąpiły objawy alergii na określoną szczepionkę.

Kiedy i czym szczepimy ?

Powszechnie dostępny jest standardowy kalendarz szczepień, choć w praktyce zawsze ustala go lekarz weterynarii w zależności od kondycji psa i rodzaju stosowanej szczepionki. Każde szczepienie powinno być wpisane do książeczki zdrowia, którą otrzymamy w gabinecie weterynaryjnym. Po szczepieniu powinna się w niej pojawić data szczepienia, odcinek kontrolny z nazwą, datą i serią szczepionki (bardzo ważne, gdyby wystąpiło uczulenie, lub następne szczepienie mogło mieć miejsce w innej lecznicy) oraz podpis i pieczątka lekarza weterynarii. Książeczkę zdrowia starannie przechowujemy i zabieramy ze sobą za każdym razem, kiedy udajemy się na szczepienie lub odrobaczanie.

Byłoby bardzo wskazane, żeby w książeczce zdrowia znalazły się adnotacje o przebytych chorobach, porodach, zabiegach chirurgicznych lub reakcjach uczuleniowych na określone leki. Mogą być cenną informacją dla lekarz,a do którego pies trafi np. na wakacjach, bo to ułatwi leczenie a większość właścicieli nie będzie w stanie ich precyzyjnie przekazać.

Kalendarz podstawowych szczepień dla szczeniąt
powyżej 6-go tygodnia życia

Powyższy zestaw szczepień chroni psa przed zachorowaniem na następujące choroby zakaźne:

Nosówka – bardzo niebezpieczna, szczególnie dla psów młodych oraz w starszym wieku. Atakuje układ oddechowy, pokarmowy i nerwowy, ma wyniszczający przebieg i w większości przypadków kończy się śmiercią zwierzęcia.

Parwowiroza i koronowiroza – dwie najgroźniejsze choroby wirusowe. Bardzo często występują razem. Objawiają się osłabieniem i krwawą biegunką. Są szczególnie niebezpieczne dla szczeniąt, natomiast u psów dorosłych, jeśli niezwłocznie zostanie podjęta odpowiednia, najczęściej długotrwała terapia, jest szansa na pełny powrót do zdrowia.

Leptospiroza – należy do chorób wywoływanych przez bakterie z rodziny leptospira. Ponieważ istnieje wiele rodzajów tych bakterii, szczepionka niestety nie zabezpiecza psa przed wszystkimi ich odmianami, lecz tylko przed tymi najbardziej popularnymi. Choroba najczęściej atakuje nerki i wątrobę i choć leczenie ratuje życie psa, to jednak trwale uszkadza zaatakowane organy. W trakcie leczenia psa należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ przez mocz zwierzęcia schorzenie może przenieść się również na człowieka.

Wirusowe zapalenie wątroby – bardzo niebezpieczna, trudna do leczenia choroba, rozwijająca się czasem w tak błyskawicznym tempie, że w ciągu doby może doprowadzić do śmierci zwierzęcia. W przypadku wyleczenia, w jej wyniku przeważnie dochodzi do trwałego uszkodzenia wątroby.

Kaszel kenelowy – bardzo zaraźliwa, szybko rozprzestrzeniająca się choroba wirusowa atakująca układ oddechowy. Niezwłocznie podjęte leczenie przynosi przeważnie pozytywne rezultaty, może jednak wystąpić powikłanie w postaci trwałego uszkodzenia płuc.

Wszystkie wymienione wyżej choroby opisane są w zakładce Choroby zakaźne

Szczepienie przeciw wściekliźnie

Jest to w Polsce jedyne szczepienie obowiązkowe, co reguluje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. W przypadku psa, zachorowanie na wściekliznę nieuchronnie prowadzi do śmierci. Niestety choroba jest tak samo groźna dla ludzi, zarówno dla tych, którzy tylko zetknęli się z chorym zwierzęciem, jak i dla tych którzy zostali przez nie pogryzieni. Nie wolno tego lekceważyć, bo tylko dzięki szczepieniu zagrożenie wścieklizną zostało niemal wyeliminowane.

Pierwszy raz szczepi się psa przeciw wściekliźnie po ukończeniu drugiego miesiąca życia, nie później jednak niż „w terminie 30 dni od dnia ukończenia przez psa 3-go miesiąca życia, a następnie nie rzadziej, niż co 12 miesięcy od dnia ostatniego szczepienia. Warto wiedzieć, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, pies może być wywieziony za granicę, jeżeli od szczepienia upłynęło nie mniej niż 6 miesięcy i nie więcej niż 1 rok.”

Uwaga:
W przypadku pogryzienia, trzeba koniecznie ustalić kto jest właścicielem psa i zażądać okazania świadectwa szczepienia przeciw wściekliźnie. Jeśli istnieje podejrzenie lub nawet pewność, że nie był szczepiony, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, weterynarii, który poda pogryzionemu psu odpowiednią surowicę chroniącą go przed zachorowaniem. Jeśli pogryziony został człowiek, powinien natychmiast skontaktować się ze stacją pogotowia ratunkowego lub szpitalem zakaźnym.

Podsumowując:

Nie lekceważmy szczepień, bo od nich często zależy życie psa.
Pamiętajmy, że:

• Szczepimy tylko psy uprzednio odrobaczone, zdrowe, w dobrej kondycji.
• Nie szczepimy suki w czasie cieczki, podczas ciąży i karmienia.
• Nie szczepimy szczeniąt karmionych przez sukę, bo szczepionka niszczy ciała odpornościowe przekazywane z mlekiem matki.
• Przekazywana przez nią odporność zaczyna stopniowo zanikać w wieku 6 tygodni i wtedy szczenię trzeba koniecznie zaszczepić, ponieważ jest już zdolne do wytworzenia własnej odporności.
• Zanim szczenię nie nabierze odporności, poddajemy je kwarantannie i chronimy przed kontaktem z innymi psami. Pamiętajmy, że źródłem zakażenia mogą być również wydzieliny i odchody pozostawione przez chore zwierzęta.