Kokcydioza jest długotrwałą chorobą o charakterze chronicznym, wywoływaną przez owalnego kształtu, jednokomórkowe pierwotniaki pasożytujące w krwi lub nabłonku przewodu pokarmowego. Pasożyt powoduje stan zapalny błony śluzowej jelita cienkiego, a jego bezpośrednim efektem są długotrwałe biegunki, które niestety nie dają się powstrzymać przy pomocy powszechnie stosowanych leków przeciwbiegunkowych. W stolcach pojawia się śluz oraz krew. Po pewnym czasie mogą powstać głębokie uszkodzenia jelit, które powodują cuchnącą krwawą biegunkę, gorączkę i bóle brzucha.
Jeśli choroba trwa dłuższy czas, może rozwinąć się niedokrwistość, a chory pies wydziela bardzo nieprzyjemny zapach. Obserwuje się także spadek wagi, osłabienie, brak apetytu, zwierzę staje się apatyczne a jego sierść jest matowa i często wilgotna.
Kokcydioza u psów występuje dość rzadko. Do zakażenia dochodzi na skutek zjedzenia przez psa wydalonych przez chore zwierzę oocyst-zygot, występujących u niektórych pierwotniaków pasożytniczych. Może się także zdarzyć, że pies zarazi się zjadając żywiciela paratenicznego, to znaczy takiego, w którym pasożyt wprawdzie przez pewien czas żyje, ale nie jest w stanie się rozwijać. Oocyty osiedlają się w nabłonku jelita, gdzie rozmnażają przez podział, powodując jednocześnie rozpad komórek nabłonkowych. Kokcydia na samym końcu swojego cyklu rozwojowego otaczają się niezwykle odporną otoczką, która po wydaleniu ich z kałem na zewnątrz pozwala im przetrwać. W sprzyjających warunkach środowiska zewnętrznego przeżywają nawet wiele miesięcy i po zjedzeniu ich przez psa mogą wywołać chorobę. Co ciekawe ta otoczka chroni je nawet przed gniciem i działaniem środków odkażających.
Najbardziej narażone na chorobę są psy młode. Jeśli młode zwierzęta przetrzymywane są w kojcach, w których podłożem jest ziemia, choroba przybiera szczególnie ciężką postać. U psów starszych kokcydioza może przebiegać bezobjawowo, dorosłe psy przeważnie są tylko nosicielami pasożyta, natomiast choroba, jeśli się u nich rozwinie, prawie zawsze ma charakter przewlekły. Postawienie diagnozy wymaga wykonania mikroskopowego badania kału, potwierdzeniem choroby jest obecność oocyt w dostarczonej próbce.
W przypadku, w którym mimo wykrycia oocyt u psa nie wystąpiły objawy choroby, można by zrezygnować z leczenia, ale mimo to powinno się psa przeleczyć, ponieważ choć sam nie choruje to jednak zaraża.
W trakcie leczenia, oprócz podawania środków środków farmakologicznych wskazane jest także stosowanie diety oszczędzającej jelita. Bardzo ważne jest przestrzeganie higieny, żeby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się choroby. Wszystkie naczynia i sprzęty należy codziennie myć i spłukiwać gorącą wodą. Podłogi trzeba bardzo regularnie zmywać 5% roztworem fenolu. Niezwykle ważne jest niezwłoczne usuwanie i unieszkodliwianie psich odchodów.
