Do pełnienia funkcji psa pomocnika najlepiej nadają się psy łagodne, przyjacielskie i pozbawione agresji, takie jak np. retrievery. Muszą mieć pasję aportowania i przynoszenia przedmiotów, bo w dużej mierze do tego sprowadza się ich rola. Oprócz tego służą niepełnosprawnym pomocą w wykonywaniu wielu codziennych czynności, z którymi sami nie mogą sobie poradzić.
Trzeba odróżnić psy, które pełnią rolę przewodników niewidomych od tych, które służą pomocą osobom z zaburzeniami motoryki ciała. Są to zarówno osoby, które nie mogą chodzić ale poruszają się na wózku inwalidzkim, jak i takie, które większość czasu muszą spędzać w łóżku. Dobrze wyszkolony pies ma ułatwić im codzienne życie, umie otwierać i zamykać drzwi oraz szafki, zapalać światło, podawać różne przedmioty nawet wtedy, kiedy trzeba je wyciągnąć z lodówki. Podniesie przedmiot, który wypadł z ręki, a nawet „odbierze” telefon i przyniesie słuchawkę swojemu panu a potem odłoży ją na miejsce. Potrafi również wezwać pomoc, zaczyna donośnie szczekać, jeśli jego podopieczny da mu znak, że ma to robić, by wezwać na pomoc sąsiada.
W niektórych krajach istnieje rodzaj pogotowia, które pies może wezwać jeśli uzna, że jego panu potrzeba jest pomoc. Wystarczy, żeby nacisnął specjalny przycisk, a w centralce pogotowia wyświetli się numer telefonu, adres oraz informacje o stanie zdrowia osoby, której pies aktywizował połącznie. To wystarczy, żeby natychmiast uruchomiono pomoc.
Obecność psa dla osoby niepełnosprawnej jest bezcenna, bo daje jej poczucie większej niezależności, nie mówiąc o tym, że w obecności psa czuje się bezpiecznie. Równie ważna dla niej jest bliskość psa, jego całkowite oddanie i przywiązanie.
Anna Urbańska i jej pies asystujący Iris, wyszkolony przez Fundację Dogiq, razem pokonują
wyzwania jakie stawia przed nimi codzienność. Zdjęcie udostępniono z archiwów Fundacji Dogiq
Przygotowanie psa do tej roli nie jest łatwe. Problem polega na tym, że pies powinien być szkolony dla konkretnej osoby, bo każda niepełnosprawność jest inna. Pies musi być bardzo starannie wybrany, musi być przyjazny, zrównoważony i cieszyć się dobrym zdrowiem. Wytypowanie, sprawdzenie i wyszkolenia psa zabiera przeważnie dwa lata. Najpierw musi być wcześnie i prawidłowo socjalizowany, żeby żadna sytuacja nie była w stanie go zaskoczyć i przestraszyć. Potem przez kilka miesięcy jest szkolony pod kątem potrzeb konkretnego przyszłego właściciela, przeważnie w domu ochotników, by wreszcie trafić tam, gdzie na niego z utęsknieniem czekają.
W krajach Europy Zachodniej bardzo prężnie działa instytucja Handi-chien, która zajmuje się organizacją tej pomocy. Jest sponsorowana przez różnego rodzaju darczyńców i nadzorowana przez instytucje rządowe. Koszty zakupu, utrzymania i wyszkolenia psa ponosi niepełnosprawny, kiedy jednak pies już znajdzie się w jego domu, w uzasadnionych wypadkach może otrzymać częściową refundację kosztów jego utrzymania.
