Psy, które pełnią rolę przewodników niewidomych to zwierzęta spokojne, zrównoważone i opiekuńcze. Trudno sobie to wyobrazić, ale one myślą i przewidują tak jak człowiek. Można zrozumieć, że pies przeprowadzi swojego pana przez ulicę i że doprowadzi go do domu, ale skąd on wie, że pod zawieszoną na wysokości półtora metra belką on sam przejdzie bez problemu, a jego pan już nie? A przecież się nie zdarzyło, żeby kiedykolwiek pies wprowadził kogoś na taką pułapkę. Dla niewidomego pies jest prawdziwym skarbem, bo dzięki niemu zyskuje więcej samodzielności i czuje się bezpieczniej poza domem.
Pies przewodnik nazywany bywa oczami niewidomego. Aby jednak mógł należycie spełniać swoją rolę musi najpierw przejść długie szkolenie. Młode psy do około 18 miesiąca życia przebywają w rodzinach wolontariuszy, których zadaniem jest socjalizacja i nauczenie psa posłuszeństwa. Dopiero potem przechodzą właściwe, trwające około pół roku szkolenie, po ukończeniu którego uzyskują status psa-przewodnika. Przeznaczone są do pomocy osobom całkowicie niewidzącym, problem polega na tym, że osoba niedowidząca lub widząca choćby tylko cienie, zachowuje mimo wszystko możliwość widzenia i może próbować prowadzić, co dezorientuje psa, którego nauczono, że jego podopieczny tylko wydaje komendę a on decyduje jak ją wykonać. Na przykład na komendę „dom” pies prowadzi do domu tak, żeby jego podopieczny nie wpadł w dziurę w chodniku, nie zderzył się z przechodniem i nie wpadł na barierkę, której wczoraj jeszcze nie było. To powoduje, że człowiek, dla którego pies pracuje musi mu całkowicie zaufać i odbierać wszystkie przekazywane mu przez niego sygnały. Najpierw szkolenie przechodzi pies a potem jego podopieczny uczy się jak z jego pomocy korzystać, żeby mogli się dobrze zrozumieć.
Prawidłowo wyszkolony pies sygnalizuje wszystkie niebezpieczeństwa, np. nagłe nierówności terenu. Zanim wejdzie na schody zatrzymuje się stając przednimi łapami na pierwszym stopniu w ten sposób pokazuje jego położenie. W ten sam sposób sygnalizuje krawężnik. Na komendę zaprowadzi do sklepu, baru lub biblioteki. Zatrzyma się przed przejściem dla pieszych i nie pozwoli podopiecznemu ruszyć, dopóki na jezdni znajduje się jakiś pojazd. Niewidomy może go bez problemu nauczyć nowych komend, których wykonanie ułatwi mu życie.
Psy pracujące jako przewodnicy niewidomych wzbudzają zrozumiała sympatię, nie wolno ich jednak zaczepiać i głaskać lub w jakikolwiek inny sposób okazywać im swojej sympatii, bo one są na służbie, bardzo skoncentrowane a to je rozprasza i przeszkadza im w pracy. Pies wykonuje swoje zadanie i jest za to nagradzany, ale tylko przez swojego właściciela. Jest to typowy pies jednego pana, nie wolno nawiązywać z nim kontaktu i dawać mu smakołyków.
Szkolenie psa przewodnika trwa blisko dwa lata i kosztuje około 30 tys. złotych. Tak wyszkolonych czworonogów jest w Polsce tylko około 150. Od innych psów wyróżniają się tzw. wyuczonym nieposłuszeństwem. Jeśli pies oceni, że jest bezpiecznie komendę wykonuje, ale jeśli zauważy np. nadjeżdżający samochód, to na komendę nie zareaguje.
A jak sobie radzi niewidomy pies?
Jedno ze schronisk dla zwierząt w Anglii szuka domu dla nietypowej pary dogów niemieckich – Lily i Maddisona. Są nierozłączne, jeden z psów jest niewidomy, drugi jest jego psem przewodnikiem. Przeczytasz o nich w zakładce Mój pies nie widzi.
