Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 849 ze zm.) wprowadza opodatkowanie właścicieli z tytułu posiadania psów. Jednocześnie przewiduje zwolnienie od tego podatku dla kilku grup podatników, wśród których znalazły się osoby w wieku powyżej 65 lat, prowadzące samodzielne gospodarstwo domowe. Zostały one zwolnione z opłaty w przypadku posiadania jednego psa.
Okazało się jednak, że sformułowanie „prowadzących samodzielnie gospodarstwo domowe” uznane zostało za niejednoznaczne, co spowodowało, że poszczególne urzędy zaczęły je interpretować w różny sposób. Jedni uważali, że prawo do zwolnienia z podatku przysługuje osobie, która ukończyła 65 lat pod warunkiem, że mieszka sama, inni, że należy się również małżonkom, jeśli oboje osiągnęli wskazaną przez ustawodawcę granicę wieku. Wobec tych niejasności zdecydowano się zwrócić do ministra finansów z prośbą o interpretację.
W opublikowanej 15 września 2016 roku wykładni minister finansów stwierdził, że nie każda osoba, która ukończyła 65 lat ma prawo do zwolnienia z tytułu posiadania psa. Przyznał, że nie ma ustawowej definicji „samodzielnego prowadzenia gospodarstwa domowego”, powołał się więc na semantyczny słownik języka polskiego który precyzuje, że „przez samodzielne prowadzenie gospodarstwa domowego należy rozumieć prowadzenie tego gospodarstwa pojedynczo, a nie wspólnie z innymi osobami. „Samodzielnie” nie może bowiem oznaczać „wraz z kimś” lub „wspólnie z inną osobą”, gdyż pojęcia te wzajemnie się wykluczają”. Na tej podstawie minister finansów uznał, że zwolnienie z podatku od psów należy się wyłącznie osobom w wieku powyżej 65 lat, które prowadzą jednoosobowe gospodarstwa domowe.
Każdy podatek pełni przede wszystkim funkcję fiskalną, to znaczy służy zasileniu budżetu lokalnego lub państwowego pieniędzmi obywateli. W niektórych przypadkach polityka podatkowa ma jeszcze dodatkowe działanie, takie jak np. promowanie przedsiębiorczości, pobudzenie skłonności do inwestowania, a także odciążenie od zobowiązań podatkowych niektórych osób lub grup społecznych, będących w szczególnie trudnej sytuacji życiowej lub finansowej.
Tę właśnie motywację celowościową przywołał minister finansów w opublikowanej przez siebie wykładni. Podkreślił, że celem wprowadzenia zwolnienia z opłaty od posiadania psów było ulżenie tym osobom starszym, które „samodzielnie ponoszą ciężar finansowy prowadzonego przez siebie gospodarstwa domowego i mają w związku z tym wyższe koszty utrzymania niż osoby zamieszkujące razem z innymi osobami, które wspólnie zaspokajają swoje potrzeby życiowe. Podatek pobierany jest od osób, a nie od grup osób. Dlatego też każda z osób ubiegających się o zwolnienie musi spełniać warunki uprawniające do skorzystania z tego przywileju. To oznacza, że nie można brać pod uwagę wieku ubiegających się osób z osobna, pomijając konieczność „samodzielnego prowadzenia gospodarstwa domowego”. Zwolnieniem z opłaty od posiadania psów „nie są objęte osoby prowadzące gospodarstwo domowe wspólnie z innymi osobami, nawet wówczas, gdy każda z nich ukończyła 65 lat”. Podsumowując: zwolnienie z podatku od psów należy się wyłącznie osobom w wieku powyżej 65 lat, które prowadzą jednoosobowe gospodarstwa domowe.
Niby wszystko zostało wyjaśnione a jednak mamy poczucie, że ta borykająca się z największymi problemami i nierzadko ledwo wiążąca koniec z końcem grupa osób została potraktowana wyjątkowo bezdusznie. Dla starszych osób pies jest często najlepszym lekiem na samotność i przyjacielem, który dotrzymuje towarzystwa, motywuje żeby rano się pozbierać i wyjść z nim na spacer, ale też kosztuje. Można by im chociaż ten podatek odpuścić, tak jak to uczyniono w stosunku do ”płatników podatku rolnego od gospodarstw rolnych – z tytułu posiadania nie więcej niż dwóch psów”.
Seniorzy zadają sobie pytanie, co zdecydowało o tym, że 65-letnia osoba, która utrzymuje się wyłącznie z emerytury, obowiązkowo samotna, ma prawo do utrzymywania bez podatku tylko jednego psa, natomiast każdy rolnik, nawet ten w sile wieku, prowadzący wysoko dochodowe gospodarstwo rolne, bez wymogu prowadzenia 1-osobowego gospodarstwa domowego, ma prawo do bezpodatkowego utrzymywania dwóch psów.
Jest jeszcze jeden bardzo istotny aspekt tej sprawy. Wylano już morze atramentu, które nie wystarczyło by opisać dramatyczne losy wiejskich psów, uwiązanych w lecie i w zimie na krótkim łańcuchu, przy walącej się budzie, spragnionych, wygłodzonych, bardzo często katowanych, a kiedy się zestarzeją nierzadko dobijanych sękatym polanem lub widłami. Sejmowy zespół pracuje nad nowelizacją niedoskonałej ustawy dotyczącej praw zwierząt i próbuje zmusić rolników do poprawy ich losu, a Ministerstwo Finansów gratyfikuje ich zwolnieniem z podatku i zachęca do nieopodatkowanego posiadania już nie jednego nieszczęśnika a dwóch. Dobrze by było, żeby ktoś spojrzał na ten problem również z tej strony. Wystarczy zajrzeć na podwórka niektórych posłów.
